Ο λόγος που θα μοιραστώ μαζί σας αυτή τη ιστορία είναι αρχικά για να σας εμπνεύσω όπως ακριβώς συνέβη και σε εμένα. Σαν επαγγελματίας μαία Έλλη Καστρίκα που ασχολείται με το VBAC συνδέομαι κάθε φορά με τις δικές σας ιστορίες και γίνομαι μέρος τους και γι’ αυτό νιώθω τεράστια ευγνωμοσύνη.
Αλλά ο πραγματικός λόγος που θα στη πω είναι για να εξυπηρετήσει το πραγματικό της σκοπό :
«Χαίρομαι πολύ που σε άγγιξε και ελπίζω να γίνει η κινητήριος δύναμη και για άλλες γυναίκες!! Σου δίνω το δικαίωμα να χρησιμοποιήσεις οποίο κομμάτι από αυτά θες προκειμένου μία μαμά να ξεπεράσει τις αναστολές της!»
Και η ιστορία ξεκινά κάπως έτσι :
29/12/2021
Σήμερα είναι τα γενέθλιά μου, γίνομαι 32 ετών, και θέλησα να μου γράψω ένα γράμμα. Ένα γράμμα που μόνο στόχο έχει να μη ξεχάσω σε τι πιστεύω και τι εμπιστεύομαι. Δύσκολη η χρονιά που μας πέρασε! Μου πήρε πολλά και μου χάραξε μεγάλες πληγές. Θυμάμαι να χοροπηδάμε με τον άντρα μου στο μπάνιο μόλις είδαμε το τεστ εγκυμοσύνης να βγαίνει θετικό. Φωνάζαμε θα γίνουμε γονείς και κλαίγαμε από χαρά. Είχαν έρθει όλα τόσο εύκολα. Πήγαμε για τον πρώτο υπέρηχο και ξαφνικά αντί για μία καρδούλα, ακούσαμε δύο. Κοιταχτήκαμε σοκαρισμένοι και θυμηθήκαμε τα αστεία που κάναμε λέγοντας ¨φαντάζεσαι να είναι δίδυμα?¨. Μέχρι να τελειώσει όμως το ραντεβού μας η αίσθηση δεν ήταν η ίδια. Εγώ έφυγα αναστατωμένη και ο σύζυγός μου ασφαλής! Η συζήτηση με την τότε γιατρό μας, μας είχε αφήσει μία εντελώς διαφορετική γεύση. ¨Αν είχατε και τρίτο τότε θα το παίρναμε¨, ¨Αν φτάσουμε στην 37η εβδομάδα θα τα πάρουμε με καισαρική¨, ¨Αν χρειαστούν νοσηλεία στη ΜΕΝΝ μην αγχώνεστε υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα¨, ¨Δεν είναι φυσιολογική μία δίδυμη κύηση, όλα τα θηλαστικά έχουν χώρο για ένα μωρό¨, ¨Θα αποκτήσεις διαβήτη κυήσεως και θυρεοειδή¨. Μα Παναγία μου, σκεφτόμουν, σε γυναικολόγο έχω έρθει ή στην Πυθία? Εγώ ήθελα να τρέξω μακριά της και ο σύζυγός μου ένιωσε ότι είμαστε σε έναν άνθρωπο που ξέρει ακριβώς τι μπορεί να πάει στραβά. Δεν άλλαξα ποτέ γιατρό. Δεν ήθελα να φανώ τόσο εγωίστρια και επιπόλαιη. Στην τελική, ο σύζυγός μου είχε άλλη γνώμη, και σε αυτή την εγκυμοσύνη δεν είμαι μόνη μου, άσε που μπορεί να την έχω παρεξηγήσει. Όλα πήγαιναν καλά. Η εγκυμοσύνη μου πήγαινε υπέροχα! Μόνο αυτοί οι εμετοί με ταλαιπωρούσαν οι οποίοι σταματούσαν εντελώς μόλις βρισκόμουν στη θάλασσα ή στη φύση. Είχα ξεκινήσει να διαβάζω βιβλία για την ανατροφή των παιδιών μου. Που δεν ήξερα ούτε πάνα να αλλάζω δεν με ένοιαζε, να μη τα τραυματίσω συναισθηματικά ήταν η έννοια μου. Πέρασαν οι μήνες και είχαμε φτάσει στον 5ο . Οι νονές, μου είπαν να φωτογραφηθώ με την κοιλιά. Χριστέ μου ήμουνα τόσο ευτυχισμένη, και ένιωθα μία κούκλα. Ήταν καιρός σκέφτηκα να το ανακοινώσω, και διάλεξα μία από αυτές τις φωτογραφίες για να γίνει εικόνα προφίλ στο Facebook. Οι ευχές άρχισαν να έρχονται κατά εκατοντάδες, και κοντά σε αυτές κάποια προσωπικά μηνύματα με διάφορες προσωπικές εμπειρίες. ¨Να ξέρεις θα στα πάρουν με καισαρική¨, ¨Εμένα η κουμπάρα μου που είχε δίδυμα το ένα της πέθανε στον 8ο μήνα μέσα στην κοιλιά¨, ¨Πω πω θα σκιστεί το σώμα σου τώρα, θα γίνεις τεράστια¨, ¨Διπλά τα έξοδα τώρα, να δω πως θα σταματήσεις να δουλεύεις¨. Ξαφνικά όλα μου τα συναισθήματα επισκιάστηκαν από την ανάγκη μου να αποδείξω σε όλους αυτούς ότι έκαναν λάθος. Εγώ θα είχα μία τέλεια εγκυμοσύνη, θα γεννούσα φυσιολογικά στο νερό στο σπίτι μου με μαία και θα τα μεγάλωνα όπως έπρεπε χωρίς πολλά και χωρίς στερήσεις. Είχα χάσει πια το κέντρο μου, και ενώ όλα αυτά τα ήθελα από την αρχή, ξαφνικά έγιναν εμμονή και όχι στόχος. Ήμουν περισσότερο θυμωμένη πλέον με τον κόσμο απ’ ότι ευτυχισμένη με όσα μου συνέβαιναν. Είχα μπει μόλις στην 23η εβδομάδα κύησης. Σε μία από τις επισκέψεις μου στην τουαλέτα είδα μία παχύρευστη βλέννα που είχε και λίγο πρασινωπό χρώμα. Η πρώτη μου σκέψη ήταν ¨φλεγμονή¨, όμως σαν μικρό παιδί, έκλεισα τα μάτια και τα αφτιά μου και άρχισα να τραγουδάω πάνω από τη σκέψη μου ¨να να να να να, δεν σε ακούω¨. Συνέχισα να δουλεύω κανονικά. Άρχισα να έχω κάποιους πόνους, Στην αρχή τους συσχέτιζα με κινήσεις, αλλά μετά άρχισαν να έρχονται σε άσχετες φάσεις. Μου θύμιζαν πόνο εντέρου. Για άλλη μία φορά το κακομαθημένο παιδί ήταν εκεί. Είχα φάει βρώμη για πρωινό και αρακά δυο μέρες. Άσε που δεν είχα πάει τουαλέτα. Ήταν σίγουρα έντερο, σκεφτόμουνα. Περνούσε η ώρα και γινόταν πιο έντονο μέχρι που είδα αίμα. Εκεί φοβήθηκα, πήρα τηλέφωνο τη γιατρό, μίλησα με τη γραμματέα της και της εξήγησα τι συνέβαινε. ¨Θα σε πάρει το βράδυ μόλις τελειώσει με τα ραντεβού¨, μου απάντησε. Όπως και έγινε τελικά. ¨Έλα αύριο το πρωί μου είπε να σε δω¨. Όλο το βράδυ δεν κοιμήθηκα. Οι πόνοι όλο και δυνάμωναν και με έκαναν να τρέμω, αλλά μέσα μου δεν ήθελα να πιστέψω ότι κάτι πάει στραβά. Όταν έφτασα στη γιατρό το επόμενο πρωί με τοποθέτησε σε αυτή την καρέκλα που βάζουμε τα πόδια μας ψηλά, μπουμ έμαθα ότι το λένε. Μόλις με είδε σηκώθηκε όρθια, τα μάτια της άνοιξαν και άρχισαν να πεταρίζουν και μου είπε: -Μείνε όπως είσαι και μη κουνηθείς -Τι έγινε?, τη ρώτησα -Το μισό παιδί είναι έξω, βλέπω τα πόδια του Σοκαρισμένη άρχισα να κλαίω και η μόνη μου σκέψη ήταν ότι όλο και κάποιος τρόπος θα υπάρχει να σωθούν τα μωρά μου. Φωνάξαμε τον άντρα μου και εκείνος με πήρε με το αμάξι και με πήγε στην κλινική της Λάρισας. Εκεί όλα έγιναν πολύ γρήγορα, μου χορήγησαν τοκολυτικά φάρμακα για να μου σταματήσουν τις συσπάσεις, με ξάπλωσαν με τα πόδια ελαφρώς σηκωμένα και μου απαγόρευσαν να κατεβάσω τα πόδια μου στο πάτωμα. Έμεινα σε αυτή την κατάσταση έξι μέρες. Μέχρι που σε μία απόπειρα για κένωση σε σκοραμίδα, το ένα παιδί, βγήκε πάλι μισό. Ενημέρωσαν τη γιατρό μου και εκείνη ήρθε και με ενημέρωσε ότι θα μπούμε χειρουργείο να μου τα πάρουν. Μόλις είχα μπει στην 24η εβδομάδα κύησης. Οι πιθανότητες τα μωρά μου να ζήσουν ήταν ελάχιστες. Το μόνο που σκέφτηκα ήταν ότι ό,τι και να γίνει από εδώ και πέρα, έρχεται για να μας διδάξει. Συμφιλιώθηκα αμέσως με την ιδέα του θανάτου και έδειξα εμπιστοσύνη σε αυτές τις ψυχές. Τους έβαλα λοιπόν ένα τραγούδι που οι στοίχοι του έλεγαν ¨στο ταξίδι σου έχε πίστη, έχε ελπίδα και θα φτάσεις όπου θες¨. Γέννησα 17/09/20 δύο μωρά με διάφανο κορμί 620 γρ το καθένα, με καισαρική τομή. Ονομαστική εορτή της Σοφίας, Αγάπης, Πίστης και Ελπίδας. Τα είχα όλα ανάγκη, και τα είχα όλα αυτά τα συναισθήματα οδηγούς μου για να αντέξω ότι ακολούθησε. Η αναισθησιολόγος μου κρατούσε το χέρι, και όταν τα μωρά μου βγήκαν με ρώτησε ¨τα ακούς τα αντράκια σου που κλαίνε?¨, και τότε συνειδητοποίησα ότι ποτέ δεν σκέφτηκα ότι δεν θα τα ακούσω να κλαίνε. Πόσο λίγα ήξερα τελικά? Είχα πει πολλές φορές ότι αν η γνώση είναι δύναμη, η άγνοια είναι υπερδύναμη. Και αυτό γιατί κανένας άλλος δεν πίστευε ότι θα τα καταφέρουμε. Μόνο εγώ και ο άντρας μου! Είχαμε συμβιβαστεί με την ιδέα ότι δίπλα στις θερμοκοιτίδες μας ήταν ο χάρος που περίμενε, αλλά εμείς είχαμε αποφασίσει να μη του δίνουμε σημασία. Πιστεύαμε στα μωρά μας. Μέχρι που το ένα μας μωρό έπαθε νεκρωτική εντεροκολίτιδα. Το χειρουργείο που έπρεπε να κάνει ήταν δύσκολο και οι πιθανότητες ζωής ελάχιστες. Κάπως υπερβολικά, μας είχε πει τότε ο διευθυντής της ΜΕΝΝ ότι μας δίνει 0% πιθανότητες ζωής για τον ένα και 2% για τον άλλο. Το χειρουργείο έγινε, σχεδόν ολοκληρώθηκε και στο τέλος δεν άντεξε η καρδούλα του μικρού μας. Τον αφήσαμε, μου είπαν, να φύγει γιατί αν ζούσε δεν θα είχε μία καλή ζωή. Δεν θυμάμαι να το σχολιάζω. Μόνο έκλαιγα και θύμιζα στον εαυτό μου ότι πρέπει να είμαι δυνατή γιατί ένα ακόμα πλάσμα παλεύει να ζήσει για εμάς. Θυμάμαι κάποια στιγμή παλιότερα, κάποιος να λέει ότι τα μωρά, είναι ψυχές που διαλέγουν εκείνοι τους γονείς τους, με σκοπό να έρθουν να τους διδάξουν πράγματα. Και όταν ο δικός τους σκοπός ολοκληρωθεί τότε φεύγουν. Κάπως μου είχε αρέσει αυτή η εκδοχή. Με απάλλασσε εντελώς από την ιδιοκτησία των παιδιών, και με προετοίμαζε για να μάθω και όχι να διδάξω. Δυστυχώς ούτε το δεύτερο μωράκι μας άντεξε. Ήταν μέσα στα νοσοκομεία για 9 μήνες. Είχε βαριά βρογχοπνευμονική δυσπλασία. Αλλά δεν κατέληξε από αυτό, αλλά από ενδονοσοκομειακή λοίμωξη. Πριν από ενάμιση μήνα είχα μάθει ότι είμαι πάλι έγκυος. Δεν ξέραμε πώς να αντιδράσουμε. Πήραμε το τεστ και το βάλαμε στο ντουλάπι. Νιώθαμε σχεδόν ενοχή, ότι ένα νέο μωρό θα μας τραβούσε την προσοχή από τον μικρό μας ήρωα που πάλευε τόσο καιρό. Αλλά να που τελικά, αυτή η εγκυμοσύνη υπήρξε το φως που έπρεπε να ακολουθήσουμε μέχρι να βγούμε από στο σκοτεινό μας τούνελ. Οι εβδομάδες περνούσαν βασανιστικά αργά. Ο φόβος πλέον είχε γίνει δεύτερο σώμα μας. Δεν το λέγαμε πουθενά. Ούτε καν στους γονείς μας. Είχαμε πάει σε καινούριο γιατρό, του είχαμε εξηγήσει όλο το ιστορικό μας και τα ραντεβού όπως και οι εξετάσεις ήταν λίγο πιο τακτικές ώστε να είμαστε σίγουροι ότι δεν θα πήγαινε στραβά κάτι αυτή τη φορά. Με τον άντρα μου κρυφά βάζαμε στόχους να περάσουμε κάποιες εβδομάδες. Αρχικά την 26η , μετά την 29η , μετά την 34η και τέλος την 36η . Είχα χάσει τόσο πολύ την εμπιστοσύνη στο σώμα μου μετά από όσα είχαμε περάσει. Ένιωθα ότι εκείνο με είχε προδώσει και ότι εγώ αντίστοιχα σε ότι σημάδι και αν μου έδειξε, έκλεισα τα μάτια. Τώρα είχαμε φτάσει στο άλλο άκρο, κάθε πόνος έπρεπε να μεταφραστεί από κάποιον. Ήταν φυσιολογικό αυτό που ένιωθα ή πάλι υποτίμησα κάτι? Όταν φτάσαμε στην 36η εβδομάδα, ήμουν πλέον ένας άλλος άνθρωπος. Αποδέχτηκα ότι αυτό που μου συνέβη απλώς έτυχε. Δεν θα μπορούσα να κάνω τίποτα για να το αποτρέψω, και το σώμα μου, μου έδωσε μία δεύτερη ευκαιρία και μου απέδειξε πως μπορεί να τα κάνει όλα σωστά. Ήταν ευκαιρία λοιπόν να μιλήσω με το γιατρό μου για τον τοκετό που ήθελα. Ζήτησα να γεννήσω φυσιολογικά μετά από καισαρική. Του είχα εξηγήσει ότι η εμπειρία μου με την καισαρική τομή ήταν φρικτή. Ένιωθα το κάθε ψαλίδισμα, άκουγα το κορμί μου να σκίζεται και λίγο παρακάτω, το ένα μωρό μου έβγαινε φυσιολογικά καθώς είχα τελεία διαστολή και μία μαία έσπρωχνε το μωρό από τον κόλπο μου πίσω στην κοιλιά για να το βγάλει από εκεί η γιατρός μου. Ήθελα να σβήσω αυτές τις εικόνες από τη μνήμη μου, δεν ήθελα να πάω με ένα προγραμματισμένο ραντεβού. Δεν ήθελα να πονάω τόσο πολύ που να μη μπορώ να σηκωθώ από το κρεβάτι, να μη μπορώ να κάνω μπάνιο μόνη μου ή να πάω τουαλέτα και το κυριότερο, να μη μπορώ να είμαι απόλυτα λειτουργική για το παιδί μου όταν αυτό με χρειάζεται. ¨Άσε με να το σκεφτώ¨, μου είπε ο γιατρός μου. Πίστεψα ότι τα είχα καταφέρει και ότι τον είχα πείσει. Την επόμενη εβδομάδα είχαμε πάλι ραντεβού. Μου είπε ότι εκείνος νιώθει καλύτερα αν πάμε με καισαρική, ότι δεν ξέρει πως με έχουν κόψει από κάτω και ότι υπάρχει 1% πιθανότητα να γίνει ρήξη της μήτρας μου και στο τέλος είπε ¨αν ήσουνα γυναίκα μου, εγώ δεν θα σε άφηνα¨. Για άλλη μία φορά, κάποιος πήγαινε να μου φυτέψει έναν φόβο που εγώ δεν είχα ανάγκη. Πάνω που είχα ανακτήσει την εμπιστοσύνη στο σώμα μου. Ένιωθα τις ανασφάλειες των άλλων για ακόμη μία φορά να σκίζουν το δικό μου κορμί. Είχα αρχίσει πάλι να αμφισβητώ το κορμί μου, ένιωθα εγωίστρια και ανώριμη! Μία φωνή μέσα μου έλεγε αυτό που θα άκουγα από τους περισσότερους, ¨με τόσα που περάσατε θέλεις να ρισκάρεις κι άλλο?¨. Και τότε θυμήθηκα στα 13 μου που έπεσα από το άλογο. Πήγαμε να πηδήξουμε ένα εμπόδιο και το μανέζ ήταν βρεγμένο, το άλογο γλίστρησε πάνω στη στροφή και έπεσε πάνω μου. Ήμουν κάποια δευτερόλεπτα κάτω από ένα άλογο που ζύγιζε μισό τόνο. Δεν ήξερα αν έχω σπάσει κάτι, πως θα απεγκλωβιστώ από εκεί χωρίς να με πατήσει με την οπλή του, μέχρι που με τη βοήθεια του προπονητή μου το άλογο σηκώθηκε και εγώ δεν είχα πάθει τίποτα. Ήμουν όμως πολύ σοκαρισμένη. Ο προπονητής μου με κοίταξε και μου είπε ¨ανέβα στο άλογο, και πάτε να πηδήξετε εκείνο το χαμηλό εμπόδιο και μετά τελειώνει η προπόνηση¨, μα τρέμω, του απάντησα. ¨Αν η προπόνηση του αλόγου τελειώσει έχοντας πέσει και ρίξει αυτό το εμπόδιο, μου είπε, θα νομίζει ότι δεν είναι ικανό να πηδήξει ξανά. Βοήθησέ το να νικήσει αυτή του την ανασφάλεια και εκείνο θα σε βοηθήσει να ξεπεράσεις το φόβο σου από την πτώση. Μη ξεχνάς ότι είσαστε μία ομάδα.¨ Από αυτή την εμπειρία μου είχα βρει τις απαντήσεις μου. Είχα ανάγκη μία ομάδα ανθρώπων που να πιστεύουμε το ίδιο πράγμα. Κανένας δεν θα πρέπει να καθρεφτίζει πάνω μου τους δικούς του φόβους. Έχω κάθε δικαίωμα να διεκδικήσω τον τοκετό που μου αξίζει και να αφήσω πίσω μου κάθε κακή εμπειρία. Είχα κάνει μαθήματα με μαία και ήξερα ποια είναι αυτά που αξίζουν το φόβο μου και ποια όχι. Δεν είχα θυμό πλέον, είχα αυτοπεποίθηση. Κάπως έτσι κατέληξα στο χώρου του Γιώργου και της Έλλης. Με δέχτηκαν την 38η εβδομάδα κύησης. Εξήγησα όλο το ιστορικό μου και από τις δύο εγκυμοσύνες, και συζητούσαμε για περισσότερο από δύο ώρες. Δεν μου ωραιοποίησαν καμία κατάσταση, δεν με καθησύχασαν ότι όλα μαζί τους θα πήγαιναν όπως τα θέλω, μου είπαν όμως ότι σέβονται την απόφασή μου να γεννήσω φυσιολογικά και ότι θα είναι εκεί το δίχτυ ασφαλείας μου σε περίπτωση που κάτι δεν πάει καλά. Στο μεσοδιάστημα μέχρι τον τοκετό, μία ομάδα γυναικών, κάναμε μαθήματα με την Έλλη στα οποία μαθαίναμε όλα όσα αφορούσαν εμάς, τον τοκετό μας, τα μωρά μας αλλά και τα δικαιώματά μας. Δεν θα μας ξεγεννούσαν, θα υποδεχόμασταν μαζί τα μωρά μας σε μία αίθουσα τοκετών που θα είχε τη διάθεση και την ατμόσφαιρα ενός πάρτι. Και ήταν έτσι ακριβώς όπως τα περιέγραψαν. Όταν άρχισαν οι πόνοι μπήκαμε στο μαιευτήριο. Ήταν Δευτέρα 20/12/21 και ήμουν 40 εβδομάδων και 2 ημερών. Μαζί μου κουβάλησα, ένα κολάζ με ευτυχισμένες οικογένειες που μόλις είχαν γεννήσει τα παιδιά τους και με ενθαρρυντικούς στίχους για ένα πετυχημένο vback, μία μεγάλη φουσκωτή καρδιά που μου είχε κάνει δώρο η Έλλη και μία γιρλάντα επίσης με καρδιές που είχα γράψει πάνω μηνύματα στο μωρό μας. Το δωμάτιο είχε κλειστά φώτα, ένα φωτιστικό που έδινε ένα ευχάριστο μπλε φως και γέμιζε το ταβάνι με χρωματιστά αστέρια, μία συσκευή αρωματοθεραπείας, μία φουσκωτή μπάλα γυμναστικής και φυσικά μουσική. Ήμουν ελεύθερη. Μπορούσα να κάνω και να συμπεριφερθώ όπως ήθελα. Περπατούσαμε στους διαδρόμους, ήμουν ντυμένη με δικά μου ρούχα, μπορούσα να φάω και να πιω ό,τι ήθελα και όποτε ήθελα, υπήρχε η δυνατότητα να κάνω μπάνιο για να χαλαρώσω. Στη μέση μου είχα κάτι καλωδιάκια που έκαναν μικροδονήσεις και με βοηθούσαν στους πόνους και το κυριότερο όλων, είχα τον άντρα μου δίπλα μου συνέχεια. Δεν θέλησα να κάνω επισκληρίδιο, ήθελα να ακολουθήσω το σώμα μου και να πράξω ό,τι εκείνο μου έλεγε να κάνω. Από τις 00:00 που έκανα εισαγωγή έφτασα να έχω τελεία διαστολή στις 7:30. Οι πόνοι άλλαξαν ένταση και τοποθέτηση. Ξαφνικά το σώμα μου, μου έλεγα να σπρώξω. Αρχικά γύρισα στο κρεβάτι και στηρίχτηκα στην πλάτη του, μετά από κάποιες συσπάσεις έσπασαν μόνα τους τα νερά. Μετά θέλησα να κατέβω στο πάτωμα και να κάτσω χαμηλά. Ο πόνος σιγά σιγά δυνάμωνεκαι τα διαλείμματα μέχρι την επόμενη σύσπαση ήταν ότι χρειαζόμουν για να βρω ξανά τις ανάσες μου και να αλλάξω στάση. Κατέληξα να γεννήσω στις 8:23 πάνω στο κρεβάτι με τα πόδια μαζεμένα πολύ πίσω και με τη μόνιμη ενθάρρυνση όλων ότι τα πάμε εξαιρετικά. Ξαφνικά ο πόνος εξαφανίστηκε, η ψυχή μου λυτρώθηκε, ένα μεγάλο κεφάλαιο φόβων έκλεισε και η ευτυχία με πλημύρισε. Είχα επιτέλους στην αγκαλιά μου το μικρό μας θαύμα. Την ηλιαχτίδα που ακολουθήσαμε μέσα στο σκοτάδι για να ξαναβγούμε στο φως. Τίποτα δεν θα μπορούσε να περιγράψει αυτό το συναίσθημα της ευτυχίας. Όχι μόνο επειδή επιτέλους γίναμε γονείς ενός υγιέστατου και τελειόμηνου παιδιού, αλλά γιατί το υποδεχτήκαμε με σεβασμό όταν εκείνο αποφάσισε ότι ήθελε να πάρει την πρώτη του ανάσα. Υπόσχομαι να μη ξεχάσω όσα άσχημα με δίδαξαν να πάω παρακάτω και όσα όμορφα ήρθαν επειδή τα διεκδίκησα.